Cái tên thác Tát Mạ là tiếng địa phương, “tát” có nghĩa là “thác”, “mạ” có nghĩa là “ngựa”, Tát Mạ là Thác Ngựa. Tương truyền rằng từ đời xưa khu vực quanh thác còn rất hoang vu, hẻo lánh, cây cối rậm rạp, không người đặt chân đến, âm thanh của thác nước từ trên cao chảy xuống ào ào, nghe xa lại càng trở nên linh thiêng, huyền bí vì bị cây cối che lấp đôi phần. Những khi có mưa giông bão, sấm chớp thì dòng thác phát ra những âm thanh kỳ quái như tiếng một đàn ngựa. Do đó, người dân đặt tên cho nó là thác Tát Mạ. Ngoài ra, dòng thác này còn có được gọi là Thác Bạc bởi từ xa nhìn lại thác nước tạo thành vệt trắng xóa như một dải lụa đối lập với ánh sáng lấp lánh như ánh bạc.

Thác Tát Mạ được kiến tạo tự nhiên trên lưu vực suối Bản Duống, bắt đầu từ một đỉnh núi cách đó khoảng 10km, qua thôn Nà Lườm, Nà Cọ hợp với 2 con suối Tàng Na và Bản Mán tại trung tâm xã rồi chảy ra hợp lưu với sông Tà Lèng chảy về Hồ Ba Bể và cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất cho nhân dân địa phương, làm nên nét đặc biệt của vùng nông thôn miền núi.

Thác là một dòng chảy lớn, men theo núi đá có độ dốc cao, chia thành nhiều tầng, tầng cao nhất khoảng 40m. Chính sự chênh lệch về độ cao này nên thác Tát Mạ rất kỳ vĩ, nguyên sơ, chảy trắng xóa tung bọt như lớp sương mờ trên nền màu xanh bền vững được bao bọc bởi khu rừng bán nguyên sinh.

Tát Mạ đẹp nhất vào mùa mưa, do áp lực của dòng nước chảy từ trên cao xuống tạo thành những vũng nước trong xanh dưới chân thác có chiều rộng 20m, chiều ngang 40m len lỏi qua những hòn ghềnh đá to, nhỏ do tự nhiên sắp đặt như một bức tường thành giữ cho nước đầy ắp bốn mùa; những bậc thang đá liền khối tạo thành nhiều thác nhỏ.

Bên cạnh đó, đến đây bất cứ khoảng thời gian nào trong năm, bạn còn được hòa mình trong bầu không khí trong lành, khoáng đạt, từ rừng cây, vách đá, tất cả hòa quyện vẽ nên bức tranh rất thơ mộng. Đây thực sự là điểm đáng để du khách lựa chọn ghé thăm khi mệt mỏi hay muốn rời xa sự ngột ngạt, bức bối của thành phố…

Ngoài ra, du lịch thác Tát Mạ, bạn không chỉ được chiêm ngưỡng khung cảnh vùng nông thôn yên bình mà còn có thể trầm mình vào dòng nước mát rượi ở các khu vực hạ lưu, sau những khoảng thời gian thỏa sức vẫy vùng thì trèo lên các phiến đá rộng nằm nghỉ, thưởng ngoại phong cảnh. Bao quanh thác có nhiều điểm rộng rợp bóng cây xanh, là nơi thích hợp để tụ tập nướng gà, trò chuyện, trải nghiệm cuộc sống giữa thiên nhiên khoáng đạt.